Fundacje rodzinne – podstawowe informacje
Dnia 7 lutego 2023 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. Lada dzień zostanie ona opublikowana w Dzienniku Ustaw, a od tego momentu już za 3 miesiące będziemy mieć w Polsce nowy rodzaj osoby prawnej - fundację rodzinną.
Celem wprowadzenia fundacji rodzinnej do polskiego porządku prawnego ma być stworzenie ram prawnych usprawniających sukcesję w firmach rodzinnych. Fundacja rodzinna ma gromadzić majątek i zarządzać nim oraz zaspokajać potrzeby beneficjentów, w sposób określony przez fundatora.
Podstawowe zasady działania
- Fundacja Rodzinna (dalej: FR) będzie osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów (w tym przekazywanie środków finansowy, przeniesienie własności nieruchomości lub oddanie jej do korzystania, pokrywanie kosztów utrzymania lub kształcenia).
- FR może być utworzona przez fundatora/ów za życia lub w testamencie – w obu przypadkach w formie aktu notarialnego, na czas określony lub nieokreślony.
- FR podlega wpisowi do rejestru fundacji rodzinnych i będzie posiadała NIP.
- Fundator musi wnieść do FR mienie o wartości co najmniej 100.000 zł, na pokrycie funduszu założycielskiego (wartość mienia zawsze oblicza się jako wartość rynkową składników wniesionego mienia na dzień wniesienia mienia.
- Fundator ustanawia statut FR, w którym może powierzyć wykonywanie swoich uprawnień innej osobie.
- Fundator sporządza spis mienia wnoszonego do FR, a zarząd aktualizuje go. Mieniem takim mogą być ruchomości, nieruchomości, udziały i akcje w spółkach, pieniądze.
- Mienie wniesione do FR w drodze darowizny lub spadku przez fundatora lub jego małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo ‒ uważa się za wniesione przez fundatora, a przez inne osoby – uważa się za wniesione przez FR.
- Beneficjentów FR umieszcza się na liście beneficjentów. Fundator może określić w statucie warunki lub termin świadczeń na rzecz beneficjentów.
- Beneficjentami może być fundator lub inne osoby fizyczne, a także organizacja pożytku publicznego.
- Organami FR są: zarząd, rada nadzorcza (fakultatywnie, a w razie gdy liczba beneficjentów przekracza 25 – obligatoryjnie) i zgromadzenie beneficjentów. Działanie organów FR jest bardzo zbliżone do działania organów w spółkach kapitałowych.
- Likwidacja FR odbywa się również za zasadach zbliżonych do likwidacji spółek.
Odpowiedzialność
- FR odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed ustanowieniem FR, w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego, do wartości mienia wniesionego przez fundatora.
- Za zaległości podatkowe FR będzie odpowiadać FR, do wysokości majątku wniesionego, solidarnie z członkami organów zarządzających FR.
Spadki i zachowek
- Problem zachowku powstaje w pierwszym pokoleniu, tj. w odniesieniu do osób, które dziedziczyłyby po fundatorze FR, co oznacza, że spadkobierca ustawowy fundatora może zgłosić się po zachowek do FR.
- Tu jednak jest ograniczenie co do mienia, które bierze się pod uwagę przy określaniu spadku, a zatem też i wartości zachowku – nie dolicza się bowiem funduszu założycielskiego wniesionego przed więcej niż 10 laty przed otwarciem spadku oraz mienia w związku z rozwiązaniem FR otrzymanego przez osoby niebędące spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku, a w odniesieniu do zstępnych i małżonków także funduszu wniesionego przed urodzeniem się zstępnego lub przed zawarciem związku małżeńskiego.
- Świadczenia wypłacane beneficjentom będą podlegały zaliczeniu na poczet należnego im zachowku.
- FR może żądać odroczenia terminu płatności zachowku, rozłożenia go na raty (nie dłużej nie 5-letnie, a sądownie maksymalnie do 10 lat) lub obniżenia wysokości zachowku przez sąd w wyjątkowych sytuacjach.
- Spadkobiercy mogą zrzec się zachowku po fundatorze poprzez umowę w formie aktu notarialnego.
Podatki
- PIT
Beneficjenci - co do zasady wszystkie środki otrzymywane z FR będą opodatkowane PIT w wysokości 15%, jednakże obowiązują zwolnienia podmiotowe dla fundatora i zerowej grupy podatkowej fundatora, czyli małżonka, wstępnych, zstępnych, rodzeństwa, pasierba, ojczyma lub macochy.
- CIT
Co do zasady FR będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych (zwolnienia podmiotowe). Wyjątkiem będą jedynie:
- przychody uzyskanie z działalności wykraczającej poza dopuszczalne ustawowo dla FR
- świadczenia przekazywane lub oddane do korzystania beneficjentom (tj. świadczenia majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa majątkowe)
- podatek od mienia przekazanego lub pozostawionego do dyspozycji FR w związku z rozwiązaniem FR
- podatek od budynków
Jeśli chcieliby Państwo poznać więcej szczegółów dotyczących działania fundacji rodzinnej i zweryfikować, czy jest to rozwiązanie odpowiednie dla Państwa - zachęcamy do kontaktu.
