Nowe zasady informowania o obniżkach cen
W dniu 1 grudnia 2022 roku Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw. Ustawa została skierowana do podpisu Prezydenta RP.
Tym samym do polskiego systemu prawnego zostanie wprowadzona unijna dyrektywa potocznie zwana „Omnibus” (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta).
Tym samym do polskiego systemu prawnego zostanie wprowadzona unijna dyrektywa potocznie zwana „Omnibus” (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta).
Głównym celem Dyrektywy Omnibus miało być zwiększenie ochrony praw konsumentów w handlu internetowym, ale znajduje ona zastosowanie również do tych przedsiębiorców, którzy sprzedają swoje towary i usługi wyłącznie w sposób tradycyjny.
Taką uniwersalna zmianą jest zmiana wprowadzona w ustawie z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2019 r. poz. 178 ze zm.). Zgodnie ze znowelizowanym przepisem art. 4 tej ustawy:
Art. 4. 1. W miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru lub usługi w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen.
2. W każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.
3. Jeżeli dany towar lub dana usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.
4. W przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki, z zastrzeżeniem, że terminy, o których mowa w ust. 2 i 3, nie mają zastosowania.
5. Do reklamy towaru lub usługi wraz z ceną, przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio.
6. Minister właściwy do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób uwidaczniania cen towarów i usług, w tym cen jednostkowych towarów lub usług, oraz informacji o obniżonej cenie,
2) wykaz towarów, w przypadku których nie jest wymagane uwidocznienie ceny jednostkowej towarów lub usług
– mając na uwadze potrzebę zapewnienia dostępności informacji o cenie, a także uwzględniając przypadki, gdy uwidocznienie ceny jednostkowej towaru lub usługi nie byłoby przydatne ze względu na rodzaj lub przeznaczenie towaru lub usługi.
Omnibus, a w ślad za nim ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług wprowadza wymóg, by w sklepie (nie tylko internetowym) w przypadku ogłaszanej obniżki obok nowej ceny została umieszczona najniższa cena, jaka obowiązywała w ciągu 30 dni przed wprowadzeniem promocji (oczywiście jeżeli produkt był dostępny krócej, to należy pokazać najniższą cenę z tego okresu). Jeśli chodzi o towary szybko psujące się, w przypadku obniżki ceny takiego produktu przedsiębiorca będzie musiał poinformować o jego cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki (nie trzeba będzie pokazywać najniższej ceny z ostatnich 30 dni).
Postanowienie to ma zapobiegać dokonywaniu sztucznych podwyżek cen tylko po to, by potem móc je znacząco obniżyć w ramach promocji np. sezonowych wyprzedaży. Zasady te będą obowiązywać zarówno w przypadku sprzedaży offline, czyli przedstawiania cen w sklepach stacjonarnych, jak i online w sklepach internetowych, ale także w reklamach towarów lub usług, w których prezentowana jest cena towaru.
Przedmiotowa regulacja wprost wskazuje, że obowiązek oddawania najniższej ceny z ostatnich 30 dni dotyczy wyłącznie przypadków „informowania o obniżce”. Jeśli zatem konsument dowiaduje się o obniżonej cennie dopiero przy kasie, obowiązek ten nie istnieje.
Dodatkowych wskazówek, kiedy wspomniany obowiązek istnieje, dostarczają Wytyczne dotyczące wykładni i stosowania art. 6a dyrektywy 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom (2021/C 526/02). Zgodnie z nimi przedsiębiorcy nie będą zobowiązani do stosowania powyższych zasad, w tym pokazywania cen z ostatnich 30 dni, w następujących sytuacjach:
- spersonalizowanych promocji i programów lojalnościowych,
- przyznawania punktów konkretnym konsumentom, do wykorzystania przy kolejnych zakupach,
- wiązanych sprzedaży produktowych (np. pod hasłem „Kup trzy produkty, a dostaniesz czwarty gratis”).
Obowiązek informowania o najniższej cenie będzie istnieć w przypadku materiałów reklamowych skierowanych do „ogółu klientów”. Jeśli natomiast kampania promocyjna jest przewidziana do zamkniętego kręgu odbiorców, to nie trzeba będzie informować o najniższej cenie sprzed 30 dni.
Ponadto - dla franczyzobiorcy przystępującego do akcji promocyjnej wiążącą ceną, od której będzie musiał ustalić cenę promocyjną w swojej placówce, będzie najniższa zastosowana w ciągu 30 dni w jego sklepie. W praktyce ceny produktów w poszczególnych sklepach franczyzobiorców będą się różnić.
Za niedostosowanie się do nowych wymogów grożą kary – w przypadku braku realizacji omówionych obowiązków odnoszących się do informowania o obniżonej cenie, przedsiębiorcom będą grozić kary finansowe w wysokości do 20 000 zł. Natomiast jeżeli naruszenia powtórzą się trzykrotnie w perspektywie 12 miesięcy – maksymalna wysokość kary to 40 000 zł. Za kontrole w tym zakresie oraz nakładanie ww. kar odpowiadać będzie Inspekcja Handlowa. Natomiast jeżeli przedsiębiorcy będą stosować fikcyjne obniżki, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, może uznać taką praktykę za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Zgodnie z ustawą o ochronie praw konsumentów grozić będą za to kary do 2 mln zł dla osoby zarządzającej sklepem albo 10 proc. obrotu z poprzedniego roku.
Jeśli planujesz promocję obniżek cen Twoich towarów lub usług i chcesz mieć pewność, że będzie ona zgodna z prawem (nie tylko w zakresie informowania o cenach, ale też np. z ustawą o nieuczciwej konkurencji) – skontaktuj się z nami. Chętnie pomożemy i wyjaśnimy wszystkie wątpliwości.
