Finanse
Ograniczanie zatorów płatniczych – istotne zmiany od 1 stycznia 2020 r.
Pierwszą zmianą, wprowadzoną Ustawa, jest przeniesienie obowiązującej w ustawie o VAT „ulgi na złe długi” na grunt podatku dochodowego (PIT i CIT). Ustawa przewiduje możliwość pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni, od dnia upływu terminu jej płatności. Z drugiej strony na dłużnika nałożony zostaje obowiązek doliczenia do podstawy opodatkowania kwoty nieuregulowanego zobowiązania, jeżeli zobowiązanie nie zostało uregulowane w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w fakturze (rachunku) lub umowie.
Ponadto nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi od 1 stycznia 2020 r. wprowadzone zostało do katalogu czynów nieuczciwej konkurencji określonych ustawą z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Najważniejsze zmiany zostały jednak wprowadzone do ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Spośród nich wskazać należy następujące:
- Dłużnik będący dużym przedsiębiorcą (powyżej 250 pracowników i 50mln EUR obrót) zobowiązany jest do złożenia drugiej stronie oświadczenia o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy, pod rygorem kary grzywny.
- Termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, z tym, że strony w umowie mogą wyraźnie ustalić inaczej, lecz pod warunkiem, że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. To na dłużnika przerzucono ciężar udowodnienia, że postanowienia określające dłuży termin zapłaty nie są rażąco nieuczciwe.
- Jeżeli termin zapłaty przekracza 120 dni i ustalony jest z naruszeniem zasady wskazanej w pkt. 2 powyżej, wierzyciel może od umowy odstąpić lub ją rozwiązać.
- Jeśli dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca termin zapłaty zawsze musi wynosić maksymalnie 60 dni.
- Jeżeli w umowie, z naruszeniem zasad ustawowych, określone zostały dłuższe niż 60 dni terminy zapłaty, do takich transakcji stosuje się 60-dniowe terminy zapłaty, niezależnie od treści umowy.
- W razie naruszenia terminu zapłaty wierzycielowi przysługują bez wzywania odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, których wysokość wzrasta od 1 stycznia 2020 r. o 2 punkty procentowe (tj. biorąc pod uwagę aktualne stopy referencyjne NBP do 11,5%).
- Wprowadzono zróżnicowane wysokości rekompensat za zwrot kosztów odzyskania należności, w zależności od wysokości należności: 40EUR (należność do 5.000zł), 70EUR (należność >5.000zł lecz <50.000zł) lub 100EUR (należność ≥ 50.000zł). Zrzeczenie się przez wierzyciela prawa do rekompensaty jest nieważne.
- Grupy kapitałowe i przedsiębiorcy, których przychód przekracza 50mln EUR zobowiązani będą do przekazywania ministrowi ds. gospodarki do 31 stycznia, drogą elektroniczną, corocznych sprawozdań o stosowanych przez siebie terminach zapłaty.
- Prezes UOKIK będzie mógł prowadzić przeciwko przedsiębiorcom postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych. Zgodnie z Ustawą nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych ma miejsce w przypadku, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie wynosi co najmniej 2 000 000 złotych. Prezes UOKIK będzie mógł nakładać kary pieniężne na podmioty, odnośnie których stwierdzono nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, wg wzoru określonego w Ustawie.
Co do zasady do transakcji handlowych zawartych przed dniem 1 stycznia 2020 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.
Pełny tekst ustawy zmieniającej zamieszczamy poniżej, a szczególnie polecamy lekturę art. 10 Ustawy.
Magdalena Lelong & Zespół Kancelarii
